|
Ağız ve
Dişler Hakkında Genel Bilgi
(Yukarıda
resimdeki Apse Kanal Tedavisi gerektirir. Kanal tedavisi
hakkında bilgi almak için tıklayınız.)
-
Dişlerin yapı maddesi
nedir?
-
Diş mine,
dentin, sement ve pulpadan (diş özü) oluşur.
-
Mine: Vücuttaki en
sert maddedir. Dişi en dıştan koruyucu bir tabaka olarak sarar, içinde
sinir hücreleri olmadığı için duyarlı değildir. % 97’si kalsiyum
tuzlarından oluşur. Diş minesi altıgen “apatit” kristallerinden
oluşur.Minenin yapısında bulunan kalsiyum tuzları, organik diş matriksi
üzerine yavaş yavaş çökelerek birikir ve kristalleşir. Bu birikme,
ana rahminde iken başlar. Anne, hamilelik sırasında bazı ilaçlar alırsa
ya da çocuk mine oluşumu sırasında bir hastalık geçirirse mine birikimi
hasar görebilir. 0 zaman dişler sarı, gri veya kahverengi olur. Bazen de
eksik (hipoplazik) oluşur.
-
Dentin: minenin
altındaki tabakadır. Erişkin bir insan dişinin %75'ini oluşturur.
Yoğunluğu kemikle aynıdır,ısıya ve dokunmaya duyarlıdır. İçerdiği tamir
hücreleri gerektiğinde yeniden dentin dokusu oluşturabilirler. Dişin
asıl kitlesini dentin (fildişi) tabakası meydana getirir. Dentin,
kuron kısmında mine; kök kısmında da sement ile örtülüdür. Dentin canlı
bir yapıdır ve % 70’i mineral tuzları; % 20si organik madde ve % 10’u da
sudan oluşur. Dentinde çok sayıda kanalcık mevcuttur. Bu kanalcıkların
içi diş özü sınırındaki dentin yapıcı hücrelerin uzantıları olan
iplikçiklerle doludur. Dentin oluşturan hücrelere “Odontoblast” denir. Diş, dolgu veya kaplama yapılmak için oyulur veya
küçültülürse bu kanalcıklar açığa çıkar ve o zaman soğuk, sıcak, tatlı
ve ekşiden ağrı duyulur.
-
Pulpa (diş
özü): Dişin orta
kısmına ve burada bulunan yumuşak dokuya verilen isimdir. Kökün ucuna
kadar devam eder. Bu bölümde kan damarları,duyu sinirleri bulunur ve bu
damarlar sayesinde diş enfeksiyondan korunur ve daima aktif halde kalır.
Aynı zamanda pulpada aşırı duyarlı sinir hücreleri bulunur ; sıcak,
soğuk ve basınç gibi duyuların hissedilmesini bu hücreler sağlar Diş
özünün dış çevresi dentin yapıcı hücrelerle (odontoblast) sarılmıştır.
Bu hücreler, çürük ve diğer zararlı etkenlere karşı dişi korurlar. Her
hangi bir nedenle oluşan çürüğe karşı dentin yapıcı hücreler üstün
gelirlerse bu hücreler diş özünü(pulpayı) dentinle sararlar; yenik
düşerlerse diş özü açılır ve iltihaplanır. Bu olay genç insanların diş
özünde daha fazladır.
- Sement: kökün
etrafını saran kemiksi bir tabakadır, çok incedir. Diş kökünün çene
kemiğine tutunmasını sağlar. Kök etrafında ve kök ucunda aşırı
sement birikebilir. Buna “Hipersemontoz” (dişin kemiğe kaynaması)
denir.
Dişlerin görevi nedir?
Dişler
sindirim sisteminin başında gıdaların koparılmasını , öğütülmesini
sağlar.Seslerin düzgün çıkmasını ve konuşmayı sağlar.
Dişlerin Görevlerine Göre Farklı Yapıları
Vardır:
1- Kesici
Dişler: Alt ve üst
çenedeki ön dişlere “Kesici Diş” denir. Üst çenede orta kesicilerin
genişliği 9-10 mm. ; üst yan kesicilerin genişliği 6-7 mm. dir. Alt orta
ve yan kesicilerin genişlikleri ise 6-7 mm. arasındadır.
2- Kaninler
(Köpek Dişleri): “Köpek
dişi” ve “göz
dişi” adı da verilen kaninler kesici dişlerden sonra gelir, alt ve üst
çenede sağlı-sollu birerden dört (4)tanedir. Uçları sivri olup koparmaya
yararlar.
3- Azı
Dişleri: Kaninlerin
arkasında, azı dişleri bulunur.Her yarım çenede iki küçük azı ve üç büyük
azı dişi bulunur. Bir çenede toplam on tanedir..
Dişlerin Konuşmaya Etkisi:
Bazı seslerin
söylenişi şöyledir.
1- DE
ve TE sesleri, dil ucunun, üst kesicilerin damak tarafındaki
eğiminden destek almasıyla çıkar.
2- FE
ve VE sesleri ise, alt dudağın, üst kesicilerin kesici uçlarına
temas etmesiyle çıkar.
3- SE
sesi, karışık bir işlemle çıkar. Alt ve üst kesiciler birbiriyle temas
halindeyken, dilin, azıların dil tarafındaki yüzeyinden destek alması ve
dil ucunun da (kesiciler arasında bir oluk yapıp) hava borusu
oluşturmasıyla gerçekleşir. ŞE ve JE sesleri de buna benzer
bir işlemle gerçekleşir; fakat bu sırada dil ucu göreve
katılmaz.
Dişler çene
kemikleri, dişetleri, dil, damak, buların hepsi, çiğneme, tat alma,
yutkunma ve konuşma ile ilgili görevlerini bir bütün halinde
yürütürler.
Dişlerin oluşumu ve
gelişimi ne zaman olur?
Anne karnında
ağız boşluğuna ait oluşum 3. haftada görülmesine rağmen, dişlerin
gelişimini 6.haftaya rastlamaktadır. 7.haftadan itibaren dişlerin
tomurcukları hafta hafta belirmeye başlar.
Süt dişlerini
nasıl ayırt ederiz?
Süt
dişleri, çocuk altı aylıkken çıkmaya başlar ve 2.5 yaşında alt ve
üst çenede 10’ar tane olup toplam 20 adettir.Süt kesicileri ve süt
kaninleri, kalıcı dişlerden daha küçüktür. Süt azıları da kalıcı
azılardan daha küçüktür.Çocuk büyüdükçe,kalıcı dişlerin sürme etkisiyle süt dişlerinin kökleri erimeye başlar ;
kök tamamen eriyip dişin yalnız kuronu kalınca da süt dişi kendiliğinden
düşer.
|
